DONOSTIAKO UDALEKO ALKATE-UDALBURUAri
ALTZA XXI HERRI EKIMENAK, Donostiako HAPOko AL.05 Jolastokieta HEri buruzko hirigintza-hitzarmena jendaurrean jarri ondoren, honako ALEGAZIO hauek aurkeztu ditu:
AURREIKUSPENA.- GARDENTASUN- ETA PUBLIZITATE-PRINTZIPIOAK EZ BETETZEA.
Lehenik eta behin esan behar da hitzarmenaren testu osoa jendaurrean jartzeak, 2/2006 Legearen zazpigarren xedapen gehigarrian xedatutakoa formalki betetzen duen arren, ez dituela gardentasun- eta publizitate-printzipioak errespetatzen. Hitzarmenaren testuan ez dago inolako aipamenik, ezta erantsitako dokumentazio gisa ere, herritarrek hitzarmena justifikatzen duen benetako interes publikorik dagoen edo ez baloratzeko ezinbestekoak diren elementuei buruz.
Izan ere, ez dakigu zein termino zehatzetan sartu den Zosa eta inguruko auzoaren arteko gatazka. Ez dakigu HAPNren zein helbururekin bat datorren, baieztatzen den bezala. Ez dakigu zer urbanizazio-gastu egotzi nahi zaizkion. Eta, oro har, ez dakigu zein den ekimena eta nola.
Arazo larria da; izan ere, esan dugun bezala, hirigintza-hitzarmenak interes publikoak justifikatu behar ditu, eta herritarrek eskubidea dute hitzarmen horiek egiaztatzeko. Gogoan izan, oroimen tristeko iragan ez hain urrun batean, hitzarmenen bide hori prebendak eta txantxuloak banatzeko eta trukatzeko erabili zela, eta horrek figura bereziki delikatua bihurtzen duela.
Hori dela eta, eta geroago esango ditugun beste batzuk direla eta, aurreratu behar dugu espedientea mahai gainean uzteko eskatuko dugula, eta ez dugula onartuko, izapidetzeko gardentasun- eta publizitate-baldintzak betetzen ez dituen bitartean.
LEHENENGOA.- INTERES PUBLIKOA EZ JUSTIFIKATZEA.
Ez dakigu benetan interes publikorik dagoen hitzarmenaren xede den eragiketan. Baieztatzen duguna da hitzarmenaren testu eskasak ez duela hori egiaztatzen.
Hitzarmenaren abiapuntua instalazio batzuk izatea da, Altzako zonalde horretan industria-lurzoruaren azken gunea, eta aspaldi hasi zen gatazkan nagusiki hiri-erabilerekin, trafiko-arazoekin, zaratarekin eta abarrekin, eta hori, esaten denez, koherentea da HAPOren helburuekin eta hirigintza jasangarriaren printzipioekin.
Hala ere, gure ustez, hitzarmenak planteatzen eta justifikatzen duena ez da bateragarriak ez diren erabilerek eragindako hiri-berroneratze-prozesua, industria-lurzoruaren birkalifikazioa bizitegi-lurzoru bihurtzeko interes pribatu soila baizik, eta, oraingoz, Zubietan birkokatzen da, oso prezio onean erosiko zuen lurzoruan.
Lehenik eta behin, handiena ukatuko dugu; izan ere, Herrerako bizilagunek berretsi dezaketenez, Zardoya-Otiseko fabrikak une honetan ez du zaratarik, usainik edo emisiorik sortzen. Trafikoari dagokionez, oso gutxitan gertatzen da sartzeko zailtasunik; nolanahi ere, ez dago trafiko partikularrak eragingo duenaren antzekorik, 360 etxebizitza eta merkataritza-lurzoruko 2.000 m² sortuko baitira (ikusiko dugunez, egunean 600 ibilgailuko trafikoa sor daiteke gutxienez). Are gehiago, zalantzan jartzen dugu gaur egun instalazioetan garatzen den jardueraren benetako dimentsioa.
Hala ere, enpresak lekualdatzeko borondatea defendatzen badu, bere eskubidean egongo da, beste edozeinek bezala, eta horrek ez du berekin ekarriko bizitegi-erabilerarako lurren nahitaezko birkalifikazioaren bidezko laguntza publikorik. Hirigintzaren iraganik beltzeneko kontuak dira horiek, pilotakadarenak, edo hala izan beharko lukete.
Baldintza horietan, berriz diogu, enpresaren interes pribatua da hitzarmenaren izateko arrazoia, ez herritarren interes publikoa. Eta xehetasun handiagoz ikusiko dugu hitzarmenaren edukia HAPOren helburuekin eta garapen jasangarriaren printzipioekin alderatzean.
BIGARRENA.- HITZARMENAREN PROPOSAMENAK EZ DITU ERRESPETATZEN HAPOren HELBURUAK ETA GARAPEN IRAUNKORRAREN PRINTZIPIOAK.
Oso paradoxikoa da, hitzarmenean egiten den bezala, mendeko lehen hamarkadan industria-ehuna ezabatzeko egin den politika defendatzea. Jarduketa hori 1995eko HAPOn oinarritzen zen, eta gaur egun erabat irainduta dago hirigintza-doktrina osoan, Donostiako HAPOn bertan ez ezik. Hirigintza-aberrazioa da.
2007-2008tik aurrera krisia sortu zenetik eta hamarkada honetan, zonifikazioa ekimen pribatua zuzendu zuen hirigintzaren jardunbide negargarrienetako bat izan zela ulertu da, eta hiriek jasaten dituzten gaitz handien zati bat eragin zuela. Horregatik, deigarria da une honetan Altzatik kanporatu izana lorpentzat hartzea: Ramón Vizcaino, Nerecan, Rutilita, Pescafría, hau da, Altza lanpostuz hustu izana. Balentriatik urrun, gaur egun akats historiko gisa ikusten dugu, batez ere industrialari horiek, beren orubeak bizitegi-lurzoru gisa birkalifikatzeari esker onura izugarriak lortu ondoren, ateak itxi edo urte batzuen ondoren lotsagabe deslokalizatu direnean.
Hitz batean, ezin dugu onartu azken hori Herrerako lurzoru industriala kentzea lorpentzat hartzea, lehenik eta behin HAPOren printzipioen guztiz kontrakoa delako, zehazki, lurzoruaren ERABILERA MISTOA aipatzen eta azpimarratzen duenaren aurkakoa, hiri-lurzorua barne. Bigarrenik, hirigintza jasangarriaren printzipioetatik erabat kontraindikatuta dagoelako. Hain zuzen ere, Herrera garraiobide publikoek oso ondo komunikatutako eremua dela esango zaigu. Esaten ez dena da Zardoyako langileek, garraio publikoaren barietate bera zutenek, Altzan bizitzeko lanera oinez joaten ez zirenek, egunero, kasurik onenean, ibilgailu pribatuan joan beharko dutela Eskuzaitzetara, Zubietara, handik ez baita inoiz autobusik igaroko, ez satorrik, ez trenik. Hau da, Zardoiako egungo eta etorkizuneko langile guztiak ibilgailu pribatuan lekualdatzen ari dira dagoeneko, ziur asko inor ez delako Eskuzaitzetan bizi. Lehenik eta behin, atmosferara egiten diren emisioak ugaritzen ari dira, modu zehatz eta neurgarrian, hitzarmenaren ondorioz.
Gainera, ezin dugu aipatu gabe utzi garapen jasangarriaren lehen elementua, hain zuzen ere, erabileren mistotasuna dela sakabanatutako hiriaren aurrean, eta ez dagoela Eskuzaitzetako poligonoa (Zardoya-Otis lekualdatzen da bertan) baino hirigintza sakabanatuaren adibide handiagorik.
Bestalde, lotsagabea da esatea lurraldearen harrera-gaitasunak trinkotzea gomendatzen duela, seguru asko Herrera ekipamendu, zerbitzu, zuzkidura eta abarren estandarrik txarrenak dituen hiriko eremua denean. Ez dago ezer. Metro karratu berde bat aurkitzeko Arrobitxulora jo behar da, hori bai, auzolanari eta ekimenari esker. Bestela, ez legoke hori ere. Eta San Luis plaza eta bere ume-jolasa dira leku atsegin bakarrak, ezkerretara eta eskuinetara, goitik eta behetik. Herreran 5.000 pertsona inguru bizi dira. Non daude herritar horien eskubideak? Non daude haien kirol-ekipamendua eta ekipamendu kulturala? Non espazio libreen, parkeen eta lorategien azalera? 80ko hamarkadan, Udalak agindutako azterlan batek antzeman zituen bere arazoak eta bizi-baldintza txarrak; eta berdin jarraitzen du, baina 360 etxebizitza gehiago izateko mehatxuarekin. Nahiz eta gero beste ikuspegi batetik helduko diogun gaiari, ez da ahaztu behar Txingurri eremua, Herrera eta Larratxo arteko interstiziala, 2010eko HAPOk kalifikatu duela bizitegi-erabileretarako, zehazki 129 etxebizitza berri.
Alegazio honetan hitzarmenaren tramitazioa geldiarazteko eskatuko dugu, Herrerako eta inguruko egoera atzeratuko duen azterlan sozio-urbanistiko bat enkargatzen, idazten, aztertzen eta eztabaidatzen ez den bitartean, Zardoyak okupatutako lurzoruak izan behar dituen erabilerak erabaki aurreko baldintza gisa, lekualdatzen jarraitzen badu.
Azkenik, gai delikatua bada ere, azpimarratu behar dugu, zoritxarrez, enpresak bere instalazioak orain edo etorkizunean komenigarritzat jotzen duen lekura eramango dituela, Udalak hori eragozteko baliabiderik izan gabe. Horren erakusgarri da hitzarmenak, hirian mantentzeko helburuan motibazioa bilatzen duen arren, ez duela horretarako bitartekorik antolatzen, ezin duelako. Hitz batean, ezin da merkataritza-etxea gustura birkalifikatu behar izatearen xantaian erori, deslokalizazioa saihesteko, inolako ibilbiderik gabeko falazia delako. Lehen ere jarri ditugu adibide bizi eta egiaztagarri batzuk: enpresek 10 urte baino gutxiago behar dituzte lekualdatzeko instalazioak saltzeko, etekinak bigarren aldiz lortzeko (lehena orube zaharra birkalifikatuta), eta alde egiteko edo ixteko.
HIRUGARRENA.- GAUR EGUN OTIS INSTALAZIOEK OKUPATZEN DITUZTEN LURZORUEN ERABILERA ETA HERRITARREN PARTAIDETZA.
Esandako guztiaren ondoren, egia da, aurreratu dugun bezala, enpresak lekuz aldatzea erabaki dezakeela eta, horrela, okupatzen duen lurzorua hutsik geratuko litzatekeela.
Egoera horretatik abiatuta, eta ondorio dialektikoetarako, uste dugu hitzarmenak JAUZI BERRI BAT EMATEN DUELA HUTSEAN. Esplikatzen ari gara. Gauza bat da lurzoru hori hutsik geratzea, eta beste bat, oso bestelakoa, etxebizitza intentsiboetara bideratzea. Esan nahi duguna da herritarren parte-hartzeari benetako presentzia emateko garaia iritsi dela, eta kasu horretan jarri beharko litzatekeela martxan orube horien oporrak Herrera eta, oro har, Altza birsortzeko zer aukera irekiko lituzkeen herritarrekin eztabaidatzeko mekanismoa.
2010eko HAPOk jarduera ekonomikoetara bideratzen ditu. Gero, beste edozein erabilera aztertu egin beharko litzateke inguruko auzoetako eragileekin eta, oro har, herritarrekin. Eta, horregatik, alegazio honetatik aldarrikatzen dugu herritarrekin kontrastatutako hirigintzaren filosofia errespeta dadila, parte hartzeko benetako mekanismoak abian jar daitezela, behin lehen aipatutako azterlan sozio-urbanistikoaren terminoak ezagututa.
Gure ikuspuntutik, edozein plangintzak eremuaren zati bat lanpostuak mantentzeko erreserbatu beharko luke; izan ere, Herrera oso ondo komunikatuta badago, dagoen ingurunearekin bateragarriak diren industria txikiak edo zerbitzuak kokatzeko ere erreserbatuta dago. Hori bai da garapen jasangarria eta erabileren mistotasuna errespetatzea. Bestalde, goialdeak Altzaren osotasunarekiko duen zentraltasuna hain da handia, ezen erraz imajina baitaiteke gainazalean dagoen hirigune bat, haren azpian garatutako instalazio eta ekipamenduekin, eta are maila anbiziotsuagoko azpiegiturak, hiri osoaren eremukoak, bizitza soziala birsortzeko eta aberasteko modu gisa.
LAUGARRENA.- HAPNren ALDAKETA PUNTUALAREN JUSTIFIKAZIORIK EZA.
Lehenik eta behin, ez da ulertzen HAPNren aldaketa puntual bat martxan jartzea, behin betiko onartu zenetik 9 urte beteko direnean. Leku horri ez dagokion alderdi hori zabaltzeko asmorik gabe, 2010eko HAPO figura zaharkitua da, ibilbide eskasekoa, eta horri buruz egin daitekeen onena OSOKO BERRIKUSPENA hastea da. Izan ere, 2010ean onartuta egon arren, urte batzuen buruan sortu zen, gaur egun existitzen ez diren parametro batzuen arabera, eta, beraz, komeni da berriro aztertzea, errealitatera egokitu dadin.
Bigarrenik, uste dugu HAPO baten aldaketa ezin dela hain sostengu gutxirekin egin. Milaka dira indarrean dagoen HAPOn aurreikusita dauden eta martxan jarri ez diren etxebizitzak. Are gehiago, lehen aipatu dugun bezala, metro gutxira Txingurri eremua dago, bizitegi-lurzoru gisa erabilia, eta geldirik dago, garatzeko asmorik gabe. Orduan, zer behar dago etxebizitza eremu berri bat kalifikatzeko?
Ildo horretan, gogora ekarri behar dugu jurisprudentzia hau: udalerrian etxebizitza-soberakina dagoenez (amaitu gabeko poligonoak), HAPOn aurreikusitako gehienak gauzatu gabe daudenez, eta biztanleria-hazkunde handia aurreikusten ez denez, ez da justifikatzen Udalak plangintza orokorraren aldaketa sustatzea (are gehiago interes publiko urri, endegarri eta zalantzagarriarekin, guk esango genuke).
Auzitegi Gorenak, hitzez hitz, ahal publikoen erabilera maltzurraz hitz egiten du, interes orokorraren kaltetan, enpresa jakin bati mesede egiteko. Kasu hartan, planeamendua aldatu behar zen, eremu natural baten mugakidea den enpresa bat birkokatzeko, deslokalizazio fisikoa saihesteko (Auzitegi Gorena, Administrazioarekiko Auzien Hirugarren Sala, 5. atala, abenduaren 27ko epaia). 2012, Rec. 4032/2009). Distantziak kenduta, justifikazioa interes orokortzat hartu beharrean, pribatutzat hartzeko arriskua dago. Ez dugu ahaztu behar Administrazioak duen plangintza-ahala diskrezionala dela, baina ez arbitrarioa, eta ius variandi auzitegien kontrol jurisdikzionalaren mende dagoela, baldin eta interes publikoaren defentsa bere funtziotik eta izateko arrazoitik aldentzen bada.
Madrilgo Justizia Auzitegi Nagusiaren 2009ko azaroaren 20ko epaian, 250/2007 errekurtsoan (RJCA 2010/193), honako hau baieztatzen da: Interes orokorrak hirigintza-erabaki berrien arrazionaltasuna eskatzen du, egoera faktikoen balorazio zuzena, lurzoruaren erabileraren koherentzia erkidegoaren behar objektiboekin, lurralde-antolamendu egokia eta lortu nahi diren helburu ekonomikoetara behar bezala egokitzea.
Beraz, ikusten dugu jurisprudentziak muga batzuk ezarri izan dizkiola Administrazioaren plangintza-ahalmenari, batez ere, plangintzaren eta egungo errealitatearen arteko koherentzian eta plangintza-lanak berekin dakarren helburu publikoan eta interes sozialean oinarrituta. Orduan, honako ondorio hau atera zuen, Madrilgo Udalak eskatutako plangintzaren aldaketaren deuseztasuna deklaratzeko:
Planaren memoriaren edukitik argi eta garbi ondorioztatzen da errekurritutako aldaketaren benetako eta benetako helburua izan zela Madrilgo Parke Tematikoa SAk ondare-oreka berreskuratzea eta une hartan eska zekiokeen zor guztia kitatzea.
Justizia Auzitegi Nagusiak ulertu zuen aztertutako arau subsidiarioen aldaketa puntuala baliogabea zela, botere-desbideratzea gertatu zelako; izan ere, Administrazioak Arau Subsidiario horiek aldatzeko erabakia hartu zuen, helburu bakarrarekin: kapital nagusiki pribatua duen merkataritza-sozietate batek ondare-oreka berreskuratzea. Helburu hori Administrazioaren plangintza-lanak izan behar duen interes orokorretik aldentzen da.
Gure kasuan, distantziak kenduta, hitzarmenaren aurrekarien 3. atala irakurrita, honako hau lortzen da:
- Enpresak urteak daramatza lekuz aldatzen, eta eraginkortasun ekonomiko eta produktibo handiagoa bilatzen ari da bere barne-berrantolaketan, mundu mailako fabrikazio-lantegien sarean.
- Zosa Donostian mantendu nahi da, baina instalazioak berritu eta handitu behar ditu, taldearen eskakizunei erantzuteko.
- Zubietako birkokapenak helburu pribatu horri erantzuten dio.
- Zubietara lekualdatzeak ahalegin ekonomiko handiagoa ekarriko dio Zosari, beste aukera batzuekin alderatuz gero (gainkostua 6 milioi eurotan balioesten da).
- Kosturik handiena bi arrazoirengatik arintzen da: onura publikoa kontuan hartzen bada, hirigintzaren ikuspegitik desegokia den erabilera kentzen bada. Eta konpainiaren interes pribaturako onura pribatuak berekin dakar balizko gainbalio batzuk ahalbidetzea, dagozkion hirigintza-karga fisikoak kendu ondoren gauzatu ahal izango dituenak.
Hau da, enpresaren interes ekonomiko azkarra lekualdaketa finantzatzeko, eta interes orokor zehaztugabea: erabilera desegokia ezabatzea. Agian argi gehiago lortuko dugu eragiketaren emaitza ekonomikoak aztertzean, bataren eta bestearen garrantzia birkokatzeko.
BOSGARRENA.- HITZARMENAREN BENETAKO INTERESA: ZOSAREN INTERES EKONOMIKOA.
Orain arte ez dugu aipatu hitzarmen honen arabera bikoiztu egiten dela aurretik, 2016an, antzeko ezaugarriak zituen beste hitzarmen batean enpresarekin hitzartutako eraikigarritasuna. 19.838 m² eta 40.918 m² artean
Sustapenaren azterketa ekonomiko eta finantzarioak 36.500 m² t ditu bizitegi-erabilerarako ( % 20 BOE, % 20 UET eta % 60 etxebizitza librea), eta ez ditu kontuan hartzen ez garajeak, ez trastelekuak, ez 2.209 m² komertzialak. Azterlan horren arabera, 12 milioi euro baino gehiagoko balioa du jabetzarako lurzoruak ( % 15eko lagapena kendu zaio Udalari). Urbanizazio-kargei buruzko daturik ez dagoenez, eremuaren mugatuari erreparatuta (ez da 20.000 m²-ra iristen), 9 milioi euro egotzi dira helburu horretarako. Eta etxebizitza librearen salmenta-prezio eduki samarrak erabili dira, 3.200 €/ m² erabilgarri, eta eraikuntza-prezioak errealitatera egokituta, 1.200 €/ m² constr. Udalaren % 15 2 milioi €-tik gorakoa da.
Ekitaldi honetan desorekak egon daitezke, izan ere, esan bezala, datu nahikorik gabe egin da, baina datu horiek bi zentzuetan izan daitezkeenez (esan dugu ez dugula kontuan hartu garajeek, trastelekuek eta lurzoru komertzialak eragindako balioaren eragina), ez dugu uste errealitatetik oso urrun dagoenik.
Jabetzari eragiten dioten balio horiek nahiko esanguratsuak dira hitzarmen hau sinatzeak izan duen interesa argitzeko orduan. Gure ustez, enpresaren interesa da; zoritxarrez hainbeste aldiz gertatu den bezala, industrialde bati balioa galtzen uzten zaio, borondatez utzi eta degradatzen da, eta etxebizitzarako birkalifikazioarekin eta herritarren etxebizitza-premiarekin lekualdatzeak finantzatzen dira eta onura mamitsuak lortzen dira higiezinen sustapenaren alde okerrenetik.
Zosako pabiloiek eta ingurukoek duten egoera dute, jabeek ez dutelako horietan inbertitu, eta Udalak ez die behar bezala mantentzeko eskatu. Ez da bidezkoa, ezta legezkoa ere, etxebizitza-erosleen kontura beraiek sortutako egoeratik horrelako onurak lortzea.
SEIGARRENA.- ERAGIKETA BERRIAREN DENTSITATEA. TRAFIKOA.
2 hektarea baino gutxiagotan 360 etxebizitza eraiki nahi dira, eta horrek hektareako 180 etxebizitzako dentsitatea ematen du. Kontuan hartzen badugu Lurzoruaren Legeak, garai batean, hektareako 75 etxebizitzako parametroa ezarri zuela, 100 etxebizitzaraino zabal daitekeena, nahiz eta gaur egun indarrean ez egon, aldea ikus dezakegu, parametro hori bikoiztu egiten baita.
Esango zaigu hirigintza jasangarriaren, hiri trinkoaren, printzipio berriek eragiten dutela, horrela lurzoru berriak okupatu ez daitezen. Baina ezin ditugu argudio horiek onartu Herreran gaudenean, duela 40 urte baino gehiagotik hondatutako egoera urbanistiko batean, konponbiderik gabe, eta egoera horretan ez dute balio leku komunek, aldez aurretik ez bada esku hartzen inguruko bizi-baldintzak benetan birsortzeko.
Herrerari geratzen zaion azken eremua, hektareako 180 etxebizitzako dentsitatearekin hobetzeko, ez dago hirigintza iraunkor eta orekaturik.
Zer esan trafikoari buruz. Hitzarmena Otiseko kamioiek bizilagunei eragindako eragozpenengatik arrazoitzen da, eta ez du kontuan hartzen 360 etxebizitza berri eta 2.000 m² merkataritza-lurzoru sor ditzaketela, gutxienez, egoiliarrek, dagokien joan-etorriekin, bai eta merkataritza-lurzoruak eragindako beste kopuru bat ere, eguneko 200 ibilgailutik eguneko 1.000 ibilgailuraino, eskualdeko 1.000 m² inguruko hipermerkatuetatik (Mercadona, Carrefour) lortutako datuen arabera.
Horixe da Zardoya-Otisen proposamenak Herreran sortuko duen iraunkortasuna eta oreka, haiek urrun egongo dira ikusteko, baina Udala?
Horregatik guztiagatik, ESKATZEN DUGU hitzarmenaren tramitazioa geldiaraztea eta osoko bilkurak ez onartzea, eta, aitzitik, honako hauek onartzea:
- egungo egoera aztertzeko, defizitak kuantifikatzeko eta berroneratzeko eta berrorekatzeko neurri zehatzak proposatzeko azterlan sozio-urbanistiko bat enkargatzea, betiere komunitate herretarraren parte-hartze zuzenarekin.
- Herrerako eremu degradatuaren deklarazioa aztertzea, eraikinak eta jabetza pribatuak birgaitzeko eta ekipamendu eta zuzkidura publikoak idazteko behar diren laguntza publikoak lortzeko.
Altza, 2019ko maiatzaren 8a.