Inboluzioa eboluzioaren atzerakada bat da, aurreko estatu batera atzerakada bat. Eta horrela kalifikatu behar da Denis Itxasok, PSE eta EAJren buru izanik, Eusko Jaurlaritzan bultzatzen ari den euskal lurzoruaren legearen aldaketa, salbuespen bide bat sartzen duelako lehentasunezkoak deituriko proiektuetarako, Altzan hainbeste dakigun zabalguneko hirigintzaren garairik beltzena gogorarazten duena. Horretarako, zalantzarik gabe, indarrean dauden 7 lege eta EAEko lurzoruaren legearen 12 artikulu aldatuko ditu, lege-proposamen baten bidez.
Donostiako udaleko zinegotzi ohi Denis Itxasok aurkeztutako proiektuak plangintza (funtzio publikoa definizioz) eta kudeaketa (interes pribatuen banaketa) bereizten ditu proiektu jakin batzuetarako, plangintza, zuzendaritza eta kontrol lan teknikoa orain arte izan denaren itzal bihurtuz. Salbuespen-bide horrekin pozik ez dagoenez, figura berri horri Plan Orokorra aldatzeko aukera ere ematen zaio (orain arte maila hierarkiko gorenekoa eta blindatua), % 10eraino.
Prozedura-neurri horiekin batera, Itxaso jaunak prest duen beste ponpa handi bat lurzoru urbanizagarrian etxebizitza babestuaren ehunekoa murrizteko aukera da, egungo % 75etik % 60ra. Hala da, etxebizitza babestu gehiago egiteko, jaitsi egiten da ehunekoa, mundua alderantziz.
Uztailaren amaieran 16 talde ekologistak salatu zuten bezala, legeak, gainera, garrantzi handiko aldaketak egin nahi ditu ingurumen-ebaluazioari eta kutsaduraren kontrolari buruzko legerian. Superproiektu horiek salbuespenak izango dituzte izapidetze osoan. Talde horien jarrerarekin bat etorriz, esan behar dugu, hain zuzen ere, lege-proiektuak ingurumen-bermeak ezabatzea dakarrela. Laburbilduz, hortik abiatuta, Eusko Jaurlaritzako ingurumen-organoaren iragazkia ezabatuko litzateke. Egungo legean, organo independente batek bahetzen ditu plan guztiak, proiektuen interesei dagokienez. Eta gauza bera esan daiteke lurzoruen kutsaduraren kontrolari buruz, proiektuak lurzoru kutsatuetan etxebizitzak eraikitzeko kontrolak lasaitu nahi baititu, osasun publikoaren eta ingurumenaren arloko bermeak murriztuta. Pobreenentzat edozerk balio du?
Iritzi baimenduen arabera,
Proiektuak funtsezko leiv motiv du
plana bidean aurkitzen ari den oztopoak leuntzea
zelaietan 3.000 etxebizitza baino gehiago eraikitzeko
eta Auditz-Akularreko landa-lurrak, Altzan.
Gogoan izan behar da, altzatarren sektore garrantzitsu bat aurka egoteaz gain, duela gutxi Eusko Jaurlaritzako ingurumen-organoak, Donostiako Plan Orokorraren Aurrerapenari buruzko nahitaezko txostena dela eta, biziki gomendatu duela, hainbat arrazoi garrantzitsu direla medio, Auditz-Akularreko lurzoruetan ez eraikitzea. Eusko Jaurlaritzaren ebazpenak, zeina Altza XXIetik baino ez baita publiko egin, ur hotzezko pitxer bat botatzen du proiektuaren gainean, eta urduri jarri ditu bere babesle nagusiak, alkate ohia eta alderdi sozialistako Donostiako udaleko zinegotzi ohiak (gogora dezagun Itxaso jauna Donostiako zinegotzia izan zela 2003tik 2015era bitartean). Hortik lege proiektu bat, horietako baten eskutik, orain etxebizitza sailburu gisa, hirigintza diziplinan eta lanean benetako salbuespen egoera eta ingurumen arloko estatu kolpe bat suposatzen duena. Gainera, alokairu sozialeko 2.400 etxebizitza dituen proiektu bat segregazio sozialaren adibide garbia da, Gasteizko Bremen kaleko 312 etxebizitzen esperientziaren ondoren Alokabidek baztertu duen eredua.
Talde ekologistek salatzen duten bezala, ezin da ingurumen-ebaluazioa proiektuak sustatzen dituzten udalen esku utzi, horretarako baliabiderik ez izateaz gain, bi organoen independentzia organikoa eta funtzionala eskatzen duen 2011/92/EB Europako Zuzentaraua urratzen duelako.
Hori guztia gutxi balitz, salbuespen horren argudioa da etxebizitzaren arloan pairatzen dugun larrialdi-egoeraren errua etxebizitza babestu nahikoa ez eraikitzeak duela, hirigintza-prozeduraren zailtasunengatik eta lurzoru urbanizagarriaren gehiegizko estandarragatik. Itxaso jaunak ez du esan Donostian etxebizitza babestuaren % 4 ere ez egotearen arrazoia denik udaleko alkate eta zinegotzi gehienek jarrera “merkea” izan dutela etxebizitza “merkearekin”, eta nahiago izan dutela hirian salmenta libreko etxebizitza bultzatu. Ez du esaten errealitate hori gertatu denik azken 30 urteetan 28.000 etxebizitza baino gehiago eraikitzen ziren bitartean (parke osoaren herena). Ez du esaten, babestutako etxebizitza duten planak egin arren, sustatzaileek eta eraikitzaileek Donostian presio egiteko eta bere helburuak lortzeko ahalmen handia duen lobby bat izaten jarraitzen dutenik; ez du esaten, finean, bere etxebizitza sailak frogatu duela ez duela etxebizitza babestua kudeatzeko gaitasunik, nahiz eta planak onartuta eta lagatako lurzoruak eduki, udalerri batean baino gehiagotan gertatzen den bezala.
Egia esan, hau guztia Itxaso jauna buru duen hauteskunde-kanpaina luze bat besterik ez da, eta defendatzen dituen interesak zeintzuk diren galdetzean uzten gaitu. Zer ezkutatzen den edo nor dagoen Auditz-Akularren eraikitzeko ahaleginaren atzean. Gutxi batzuen interes ekonomikoak lehenesten al dira berriro?
Natura ingurunearen eta klima aldaketari, biodibertsitateari, lurraldearen okupazio orekatu eta iraunkorrari, kohesio sozialari eta herritarren eskubide berdintasunari aurre egiteko baliabideen babesa jokoan daude lege berri honekin, eta erantzukizunez aurre egingo diogu.
ALTZA XXI HERRI EKIMENA
2025 azaroak 5